Co najczęściej zabija Polaków? Tym chorobom można zapobiec!

Na świecie jest wiele niebezpiecznych chorób. Wirus Ebola zabija ok. 70% zakażonych, a wścieklizna może pochwalić się stuprocentową śmiertelnością. W Polsce tych chorób nie doświadczymy, ale co roku w naszym kraju i tak umiera ponad 370 tys. osób. Co najczęściej wpisuje się do kart zgonu? Na co najczęściej umierają Polacy?

Podobno w życiu można być pewnym tylko śmierci i podatków. O ile, nie zanosi się na zniesienie podatków, współczesna medycyna coraz lepiej oszukuje śmierć. „Oszukuje” to bardzo dobre słowo, bo śmierć jest wpisana w ludzką fizjologię. Każdy organizm żywy ma biologiczny termin przydatności, po minięciu którego ciało odmawia posłuszeństwa. A jednak żyjemy coraz dłużej. Niektóre z chorób, które zbierały śmiertelne żniwo w XX w., doszczętnie zostały wyeliminowane dzięki szczepionkom. Poprawiła się także jakość życia i powszechna świadomość, że o zdrowie trzeba dbać. Dzięki antybiotykom porody przestały zabijać matki, a operacje usunięcia wyrostka robaczkowego to dziś rutynowe zabiegi. Nie ma wątpliwości, że średni wiek życia znacznie wzrósł. I będzie rósł cały czas.

Na początku XX w. Polacy rzadko dożywali 47. roku życia. W latach 2001-2013 średnia długość życia mężczyzn w naszym kraju wyniosła 73 lata, a kobiet 81 lat. Dane te dobitnie pokazują jak bardzo medycyna poszła do przodu. Nie ulega wątpliwości, że to właśnie regularnym szczepieniom, skutecznym antybiotykom czy coraz lepszym terapiom antynowotworowym zawdzięczamy dłuższy żywot. Nie oznacza to jednak nieśmiertelności (którą być może kiedyś uda się osiągnąć). Ludzie wciąż umierają.

Poniżej znajdziecie 10 chorób, które najczęściej zabijają Polaków. Odpowiadają one za ponad 220 tys. zgonów rocznie, czyli 60% wszystkich zgonów. Mogą zatem dotknąć każdego z nas. Nie pozwólcie się im dorwać i zadbajcie o swoje zdrowie.

Rak żołądka

Rak żołądka zdarza się w Polsce coraz rzadziej. Od 1999 r. śmiertelność z powodu tego nowotworu zmalała w naszym kraju o ponad 20%, co jest niewątpliwym sukcesem współczesnej medycyny. Ale w Polsce i tak co roku z powodu raka żołądka umiera ponad 5000 osób. To nadal za dużo. Znacznie częściej chorują mężczyźni niż kobiety, choć choroba nie jest wybredna pod kątem płci. Rokowania zależą od rodzaju nowotworu, a generalnie wyróżnia się je dwa: typ jelitowy raka żołądka (generalnie lepsze rokowania na przyszłość) i typ rozlany (gorsze rokowania).

Jak zapobiec? Liczne badania naukowe udowodniły, że czynniki środowiskowe odgrywają większą rolę w powstawaniu nowotworów żołądka niż uwarunkowania genetyczne. Czynnikiem decydującym wydaje się być dieta. Menu odpowiednio zbalansowane, bogate w warzywa i owoce, nie zawierające konserwantów oraz alkoholu, w większości przypadków zapewnia ochronę przed chorobą.

Rak piersi

W Polsce co roku blisko 5500 osób umiera z powodu raka piersi. Oznacza to, że średnio co 90 minut z powodu tego typu nowotworu odchodzi jedna kobieta. Najgorsze jest to, że rak piersi zabija najwięcej kobiet w średnim wieku, którym potencjalnie zostawało jeszcze wiele lat do przeżycia. Choroba ta, jak każdy nowotwór, jest bezlitosna.

Jak zapobiec? Sposób na raka piersi jest prosty i wyjątkowo skuteczny. Okazuje się, że nowotwór ten odpowiednio wcześnie wykryty jest w pełni wyleczalny. Regularne samobadanie piersi i badania mammograficzne pozwalają zredukować śmiertelność nawet o 30%. Niestety, w Polsce poddaje się im nadal za mało kobiet.

Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze jest uznawane za jedną z najczęstszych chorób cywilizacyjnych. Dotyka ona co trzeciego dorosłego Polaka, a co roku uśmierca blisko 6000 z nich. Tak wysoka liczba jest konsekwencją faktu, że właściwą kontrolę ciśnienia tętniczego udaje się osiągnąć jedynie u 15% osób leczonych z tego powodu. Trudno walczyć z nadciśnieniem tętniczym, bo u 95% pacjentów diagnozuje się tzw. samoistne nadciśnienie tętnicze, czyli takie, które nie ma jednej ściśle określonej przyczyny. Wynika ono z predyspozycji genetycznych i niezdrowego trybu życia. Tylko u 5 na 100 pacjentów udaje się znaleźć jedną konkretną przyczynę, której eliminacja daje szanse na wyleczenie.

Jak zapobiec? Nie można bagatelizować pierwszych objawów choroby. Prowadzić zdrowy tryb życia – zaprzestać palenia papierosów, zredukować zbędną tkankę tłuszczową, zminimalizować ilości wypijanego alkoholu, ograniczyć spożywanie soli kuchennej i zwiększyć aktywność fizyczną. Taki pakiet ochroni nas także przed innymi chorobami.

Cukrzyca

Cukrzyca co roku zabija blisko 6500 osób. Jest to kolejna z chorób cywilizacyjnych, które kilkadziesiąt lat temu nie dokuczały ludzkości. Dane szacunkowe wskazują, że w Polsce na cukrzyce cierpi 3 mln osób, z czego 1 mln jeszcze o tym nie wie. Diagnoza jest najczęściej stawiana w momencie zaawansowanego stadium choroby, kiedy pojawiają się niebezpieczne dla życia powikłania. Większość Polaków (ok. 90% chorych) cierpi z powodu cukrzycy typu 2., która rozwija się w wieku średnim i starszym. Jest ściśle związana z siedzącym trybem życia, kaloryczną dietą i otyłością. U pozostałych 10% diagnozuje się cukrzycę typu 1., czyli chorobę autoimmunologiczną.

Jak zapobiec? Tu można by powtórzyć wyliczankę z sekcji o nadciśnieniu tętniczym. Zalecenia identyczne. Zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna i częste badania w przypadku jakichkolwiek niepokojących symptomów, dają szansę na ochronę przed chorobą.

Zapalenie płuc

Zapalenie płuc to choroba powszechna, dotykająca w naszym kraju rocznie 5-10 osób na 1000 obywateli. Aż 60% przypadków wymaga leczenia w warunkach szpitalnych, co niestety jest dosyć często bagatelizowane, a wiele osób próbuje się leczyć „domowymi sposobami”. Współczesna medycyna ma dosyć dobry arsenał do walki z zapaleniem płuc, ale często jest on niewystarczalny dla osób w podeszłym wieku, u których współistnieją inne choroby przewlekłe. Zapalenie płuc może być też wywołane zakażeniem bakteriami wewnątrzszpitalnymi, które są odporne na stosowane antybiotyki. Zapalenie płuc zabija w Polsce co roku ponad 8500 osób.

Jak zapobiec? Ochronić się przez zapaleniem płuc wewnątrzszpitalnym praktycznie się nie da – to loteria. Można natomiast uniknąć zapalenia płuc pozaszpitalnego. Wystarczy do końca leczyć wszelkie infekcje układu oddechowego, a w przypadku zdiagnozowanego zapalenia płuc, stosować się ściśle do zaleceń lekarza. Żadnego leczenia „domowymi sposobami”.

Rak jelita grubego

Rak jelita grubego jest nazywany cichym zabójcą, ale wykryty we wczesnej fazie jest w pełni wyleczalny. Niestety, w naszym kraju jest wciąż zbyt późno diagnozowany. Co roku diagnozuje się go u ponad 13 tys. Polaków, z czego ponad 9500 umiera. Tendencja jest zwyżkowa, bo nie wiemy jak unikać raka jelita grubego. Wciąż nie są znane bezpośrednie przyczyny występowania raka jelita grubego, aczkolwiek wyróżniono pewne czynniki sprzyjające powstaniu choroby: wiek (najczęściej u osób powyżej 50. roku życia), niewłaściwy styl życia, nieodpowiednia dieta, palenie papierosów, choroby towarzyszące (otyłość, cukrzyca, rak piersi, macicy lub jajników).

Jak zapobiec? Niestety, nie ma wczesnych objawów raka jelita grubego. Objawy niepokojące często występują w zaawansowanym stadium choroby (krwawienie przy oddawaniu stolca, niedokrwistość, utrata masy ciała, pobolewanie brzucha). Odpowiednia dieta ma kluczowe znaczenie w ochronie przed chorobą.

Rak płuca

Rak płuca to nowotwór, który co roku zabija ponad 20 tys. Polaków. Dzisiaj jest on groźniejszy niż ten, który atakował płuca kilkanaście lat temu. Naukowcy przekonują, że jest to wina nowych technologii w produkcji papierosów, które wywołują zmiany nowotworowe w miejscach trudniejszych do zdiagnozowania i leczenia. Rak płuca to najczęstszy nowotwór złośliwy występujący w Polsce. Zwykle atakuje po 40. roku życia, a szczyt zachorowań przypada ok 70. roku życia. Bardzo długo nie daje żadnych objawów, co utrudnia wczesne wykrycie. U 80-90% chorych jest zwykle za późno na radykalną terapię. Główną przyczyną powstawania nowotworu jest narażenie na dym tytoniowy. A skoro w naszym kraju pali 30% populacji, nietrudno wytłumaczyć tak wysoką śmiertelność.

Jak zapobiec? Tu filozofii nie będzie. Nie chcesz mieć raka płuc, nie pal papierosów.

Miażdżyca

W Polsce na miażdżycę rocznie umiera ok. 30 tys. osób. Istnieją badania pokazujące, że proces powstawania blaszki miażdżycowej w naczyniach krwionośnych rozpoczyna się już na etapie życia płodowego. Schorzenie jest dodatkowo potęgowane przez wysoki poziom cholesterolu, palenie papierosów, nieleczone nadciśnienie tętnicze i cukrzycę. Niestety, w Polsce z roku na rok rośnie liczba amputacji nóg spowodowanych zmianami miażdżycowymi. W ciągu ostatnich czterech lat się ona podwoiła.

Jak zapobiec? Jeżeli teza, że miażdżyca rozpoczyna się w życiu płodowym jest prawdziwa, to chorobie tej prawdopodobnie nie da się przeciwdziałać. Powszechnie uważa się jednak, że unikanie cholesterolu LDL i triglicerydów zmniejsza ryzyko powstawania miażdżycy. Oznacza to, że kluczowa dla ochrony przed chorobą jest odpowiednia dieta.

Udar mózgu

Co roku w Polsce odnotowuje się ponad 60 tys. przypadków udaru mózgu, z czego ok. 35 tys. kończy się śmiercią. Takie dane wypadają blado na tle krajów Unii Europejskiej i udowadniają, że wciąż źle radzimy sobie z leczeniem tego schorzenia. Co więcej, nawet 70% osób, które przeżyły udar mózgu, pozostaje niepełnosprawnych. Udar mózgu pojawia się bez objawów poprzedzających. Może pojawić się o każdej porze dnia, ale najczęściej ma miejsce w nocy, a chorzy zaczynają odczuwać objawy po przebudzeniu. Często zdarza się także podczas codziennych czynności. Zwykle występuje bardzo silny ból głowy, nudności i wymioty. W ciągu kilku minut dochodzi do utraty przytomności, a może dojść do śpiączki. Objawy udaru zależą od lokalizacji ogniska uszkodzonej tkanki mózgowej.

Jak zapobiec? Aby chronić się przed udarem mózgu należy wyeliminować wszystkie możliwe przyczyny ataków niedokrwiennych. Ponadto należy jeść dużo owoców i warzyw, regularnie ćwiczyć, utrzymać prawidłową masę ciała, ograniczać alkohol, nie palić papierosów, unikać stresu i… jeść czekoladę.

Zawał serca

Choroba niedokrwienna serca, ze swoimi następstwami – zawałem serca i niewydolnością serca, zabija co roku ponad 90 tys. Polaków. To zdecydowanie pierwszy zabójca w naszym kraju. Zabija tyle samo osób, co wszystkie nowotwory złośliwe razem wzięte. Choroba niedokrwienna serca jest konsekwencją wielu innych schorzeń wymienionych w tym artykule: nadciśnienia tętniczego czy miażdżycy. W naszym kraju umieralność z powodu chorób układu krążenia jest aż o 70% wyższa niż w innych krajach Unii Europejskiej. Ale dzięki postępowi medycyny, umieralność z powodu zawału serca Polaków stopniowo maleje.

Jak zapobiec? Aktywność fizyczna, zdrowa dieta, unikanie stresu, papierosów i alkoholu oraz brak predyspozycji genetycznych – to przepis na życie bez zawału serca.